I. Khái niệm:
Trong khoa đón vận hạn, mắt phải được gọi là Thái Dương.

Trong ngũ quan, mắt là giám sát quan.

Mắt gồm có 3 phần cơ bản là:

- Đồng tử.
- Tròng đen( nãn hcầu): Thường có màu đen hoặc nâu. Theo kiến nông ngư sĩ thì tròng đen có màu nâu là người can đảm, hoạt động nhanh nhẹn và tư tưởng thông tuệ hơn, có nhiều năng khiếu nghệ thuật hơn so sánh với người có tròng đen màu đen. Theo dân gian Việt Nam thì " người khôn con mắt đen sì".



- Lòng trắng: có màu trắng ngà hoặc hơi pha xanh.

- Đuôi mắt được gọi là ngư vĩ.

2. Những tiêu chí chung để đánh giá mắt.

- Hai mí mắt che lấp nhãn cầu là mắt lớn.
- Hai mí mắt tiếp xúc nhãn cầu, nhìn vào thấy rõ hình tròn của nhãn cầu là mắt nhỏ.
- mắt lớn hơn hoặc 2 - 2,2cm là mắt dài, nhở hơn là mắt ngắn.
- Tròng đen chiếm ít nhất 2/3 tổng diện tích của mắt là mắt ngắn.


Mắt trắng có 2 loại:

- Mắt tam bạch: Nhãn cầu chạm vào một trong hai mí mắt, ba mặt còn lại của nhãn cầu bị lòng trắng bao bọc.
- Mắt tứ bạch: Nhãn cầu ở giữa và bốn bên đều bị lòng trắng bao phủ.

Từ hai mí mắt, áp một mặt phẳng tưởng tượng tiếp xúc với hai bờ mắt.

+ Nếu nhãn cầu tiếp xúc với mặt phẳng thì đó là mắt bình thường.
+ Nếu nhãn cầu cắt mặt phẳng thfi đó là mắt sâu.

Theo Đức Đạt ma sư tổ thì cặp mắt quý phải đồng thời hội đủ 7 điều kiện sau
1. Đẹp và ngay thằng ( Tú nhi chính
2. Hẹp mà dài( Tế nhi trường)

Nếu chỉ có bề ngang hẹp thì đó là người tiểu xảo. Nếu chỉ có bề dài mà không có bề ngang hẹp thì đó là mắt ác.

3. Trầm ổn mà có vẻ sáng( Định nhi xuất): nết mắt không có vẻ sáng thì chủ nhân là người ngu độn.
4. Rõ ra mà lại thu vào( Xuất nhi nhập): mắt sáng không lộ liễu là mắt có thần, người lộ thần là người có tính phóng đãng.
5. Phí trên và phía dưới nhãn cầu không được lộ lòng trắng( thượng hạ bất bạch).

Người mắt lộ tam bạch về phần trên là người gian trá. người lộ tam bạch về phần dưới hay gặp hình thương.
6. Nhìn lâu không chớp( thị cửu bất thoát): dấu hiệu này cho thấy sự đầy đủ, cường tráng cả về thể chất lẫn tinh thần.
7. Gặp tai tương không mở( Ngộ biết bất mạo).